DEMPİNQ NƏDİR?

Demping – beynəlxalq ticarətdə bir ölkənin məhsulunu xarici bazarda onun daxili bazar qiymətindən daha ucuz qiymətə satmasıdır. Başqa sözlə, bir şirkət məhsulunu xarici ölkədə “adi bazar qiymətindən aşağı” qiymətə təklif edirsə, bu demping sayılır.

Dempingin məqsədi nədir?

• Xarici bazara daxil olmaq və rəqibləri sıradan çıxarmaq

• Qısa müddətli ziyan bahasına bazar payını artırmaq

• Yerli istehsalçıları sıxışdıraraq monopoliya yaratmaq

Dempingin mənfi təsirləri

• Yerli şirkətlər qiymət rəqabətinə tab gətirə bilməyib çökür

• İş yerləri itirilir

• Bazar daxildən zəifləyir, xaricdən asılılıq artır

• Dempinq edən ölkə sonradan qiymətləri kəskin qaldırır

Beynəlxalq hüquqda dempinq

• Dempinq ÜTT (Ümumdünya Ticarət Təşkilatı) qaydaları ilə qadağan edilmir, lakin ədalətsiz ticarət sayılır

• Ölkələr “antidempinq rüsumları” tətbiq edə bilər
  (yəni əlavə gömrük vergisi qoyurlar)

Nümunələr:

1. Çin – Avropa İttifaqı: Polad dempinqi

Çin Avropa bazarına daxili qiymətlərdən qat-qat ucuz qiymətə polad məhsulları ixrac etdi.

Nəticədə Avropadakı polad istehsalçıları ziyana düşdü. Aİ Çindən idxal edilən polad məhsullarına qarşı antidempinq rüsumu tətbiq etdi (bəzən 70%-ə qədər).

2. ABŞ – Hindistan: Farmasevtik məhsullar

Hindistan ABŞ-a çox ucuz qiymətə generik dərmanlar ixrac etdi.

Nəticədə Amerikalı dərman şirkətləri təzyiqə məruz qaldı. ABŞ hökuməti dərmanlara antidempinq araşdırması başlatdı.

3. Cənubi Koreya – Yaponiya: Avtomobil ehtiyat hissələri

Yaponiya bəzi avtomobil hissələrini Koreya bazarında daxili qiymətdən aşağı satırdı.

Nəticədə Cənubi Koreya antidempinq vergisi tətbiq edərək yerli istehsalçıları qorudu.

4. Rusiya – Türkiyə: Metal məhsulları

Rusiya Türkiyə bazarına ucuz qiymətə metal borular və rulonlar ixrac etdi.

Nəticədə Türkiyə yerli istehsalçılarının ziyan gördüyünü əsas gətirərək müvəqqəti antidempinq vergisi tətbiq etdi.